Rejestr świadectw charakterystyki energetycznej – czym jest i dlaczego jest ważny?

Obowiązek posiadania świadectwa charakterystyki energetycznej nieruchomości wynika wprost z ustawy o charakterystyce energetycznej budynków z 29 sierpnia 2014 r., która została znowelizowana 28 kwietnia 2023 r. Te przepisy mają na celu usprawnienie systemu oceny efektywności energetycznej budynków w Polsce, tak aby ograniczać zużycie energii, promować udział odnawialnych źródeł energii oraz poprawiać komfort użytkowania mieszkań i domów. Centralnym narzędziem wspierającym to zadanie stał się centralny rejestr świadectw charakterystyki energetycznej, będący w pełni elektronicznym systemem prowadzonym przez ministerstwo rozwoju i technologii.

Dzięki temu rejestrowi można zgromadzić informacje o wszystkich świadectwach charakterystyki energetycznej wydanych na terytorium Polski, począwszy od niewielkich lokali mieszkalnych, aż po duże nieruchomości komercyjne. Celem jest zapewnienie transparentności przy obrocie pieniędzmi i papierami wartościowymi związanymi z nieruchomościami, jak również dostarczenie właścicielom i użytkownikom rzetelnych danych dotyczących zapotrzebowania na energię, systemów ogrzewania i klimatyzacji oraz możliwych usprawnień w zakresie efektywności energetycznej.

Poniższy artykuł przybliża najważniejsze zagadnienia związane z centralnym rejestrem świadectw. Wyjaśnia między innymi, czym jest centralny rejestr, jakie niesie korzyści dla sektora nieruchomości, jak wygląda procedura sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej oraz kto może uzyskać wpis do wykazu osób uprawnionych do sporządzania lub kontroli dokumentów energetycznych.


Czym jest centralny rejestr świadectw charakterystyki energetycznej budynków?

Centralny rejestr świadectw charakterystyki energetycznej budynków to zbiór wszystkich wystawionych świadectw charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku, prowadzony przez ministerstwo rozwoju i technologii. Wpisanie dokumentu do rejestru jest możliwe wyłącznie przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia, czyli wpisane do wykazu osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki.

W praktyce, aby sporządzić nowe świadectwo energetyczne, audytor energetyczny (będący np. magistrem inżynierem pożarnictwa albo magistrem inżynierem budownictwa, jeśli spełnia wymogi ustawowe) musi się zalogować do dostępu online do centralnego rejestru, używając odpowiedniego loginu. Następnie wprowadza on dane z przeprowadzonego audytu – na przykład dotyczące zapotrzebowania budynku na energię, rodzaju systemu ogrzewania, stanu izolacji cieplnej i ewentualnie systemu klimatyzacji.

Rejestr ten stanowi też źródło wiedzy o takich elementach jak okres ważności świadectwa (zwykle do 10 lat) oraz o tym, kto i kiedy dany dokument wystawił. Dzięki temu zarówno potencjalny kupujący, jak i wynajmujący nieruchomość może szybko dowiedzieć się, w jakiej kondycji energetycznej znajduje się obiekt, co ma niemałe znaczenie dla kosztów eksploatacji.


Kto musi uzyskać świadectwo charakterystyki energetycznej?

Zgodnie z obowiązującą legislacją – przede wszystkim z 4 ustawy o charakterystyce energetycznejnależy uzyskać świadectwo w określonych sytuacjach. Dotyczy to w szczególności:

  1. Nowych inwestycji – kiedy budujemy nowe budynki w Polsce, niezbędne jest wystawienie świadectwa przy odbiorze końcowym.
  2. Sprzedaży nieruchomości – jeśli właściciel chce dokonać przeniesienia własności, powinien udostępnić nabywcy aktualne świadectwo.
  3. Wynajmu – przy zawieraniu długoterminowej umowy najmu wynajmujący jest zobowiązany do przedstawienia świadectwa charakterystyki energetycznej budynku lub jego części.

Istnieją jednak pewne wyjątki dotyczące budynków zabytkowych czy obiektów używanych w ramach kultu religijnego. W większości przypadków jednak, aby budynek legalnie funkcjonował w obrocie, dokument ten jest wymagany.


Jak uzyskać wpis do wykazu osób uprawnionych do sporządzania świadectw?

Jeśli chcesz samodzielnie sporządzać świadectwa charakterystyki energetycznej lub przeprowadzać kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji, musisz spełnić wymogi określone w ustawie z 29 sierpnia 2014 r., z uwzględnieniem zmian wprowadzonych 28 kwietnia 2023 r.. Konieczne jest tutaj:

  • Odpowiednie wykształcenie (np. tytuł magistra inżyniera pożarnictwa albo magistra inżyniera budownictwa, architektury, inżynierii środowiska lub innej pokrewnej dziedziny).
  • Praktyka w obszarze audytów energetycznych i znajomość przepisów dotyczących charakterystyki energetycznej budynków.
  • Złożenie wniosku: tzw. wniosek o wpis do wykazu osób uprawnionych, zawierający dane osobowe (w tym adres zamieszkania), potwierdzenie kwalifikacji i ewentualnie certyfikat ukończenia kursu czy szkolenia.

Chwilą wpisania do wykazu w centralnym rejestrze, zgodnie z wytycznymi ministra rozwoju i technologii, uzyskuje się prawo do wykonywania czynności związanych ze sporządzaniem i kontrolą świadectw charakterystyki energetycznej budynków. Zwykle towarzyszy temu także wydanie zaświadczenia potwierdzającego wpis. Jeżeli ministerstwo odmówi rejestracji, otrzymasz decyzję o odmowie wpisu do wykazu, co może wynikać z niekompletnych dokumentów lub niespełnienia wymagań merytorycznych.


Jak wygląda procedura sporządzania świadectw w centralnym rejestrze?

Samo sporządzanie świadectwa charakterystyki energetycznej rozpoczyna się od zebrania istniejącej dokumentacji danego obiektu i przeprowadzenia rozeznania w sprawie nieruchomości. Osoba uprawniona do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej ocenia m.in.:

  • Rodzaj użytych materiałów budowlanych i stopień izolacji cieplnej (ściany, dach, podłogi).
  • Sprawność systemu ogrzewania i podgrzewania ciepłej wody.
  • Ewentualnie efektywność systemu klimatyzacji.
  • Założenia co do wentylacji mechanicznej lub grawitacyjnej.
  • Możliwe wykorzystanie źródeł energii odnawialnej.

Po zakończeniu analizy specjalista opracowuje dokumentświadectwo energetyczne – uwzględniający metodologię wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku, zgodnie z rozporządzeniem w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej. Następnie informacje trafiają do rejestru świadectw charakterystyki energetycznej, prowadzonego w trybie elektronicznym. Tam można je w każdej chwili pobrać.

Ostatnim krokiem jest wydrukuj i podpisz świadectwo, a potem przekazanie go właścicielowi nieruchomości. Możesz przekazać je osobie zainteresowanej w formie fizycznej lub cyfrowej, jednak kluczowe jest, by dane w centralnym rejestrze pokrywały się z wersją papierową.


Dlaczego rejestr świadectw charakterystyki energetycznej jest tak ważny?

Czym jest centralny rejestr z punktu widzenia uczestników rynku nieruchomości? Przede wszystkim gwarantem rzetelności i bezpieczeństwa. Warto wiedzieć, że dzięki niemu:

  1. Minister rozwoju i technologii (czyli organ publiczny) ma wgląd w aktualne parametry budynków, co ułatwia planowanie polityki energetycznej i ewentualne zmiany przepisów.
  2. Potencjalni nabywcy lub najemcy mieszkań i domów mogą sprawdzić, czy właściciel dysponuje ważnym świadectwem i jakie zalecenia modernizacyjne wynikają z dokumentacji.
  3. Podmioty odpowiedzialne za kontrolę systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji widzą historię przeglądów i mogą lepiej ocenić stan techniczny obiektu.
  4. Prokuraturę oraz organy administracji publicznej łatwiej weryfikują wszelkie nieprawidłowości – np. podejrzenie, że ktoś posługuje się fałszywym świadectwem energetycznym albo nie przestrzega warunków 4 ustawy.

Z kolei właściciele nieruchomości zyskują łatwiejszy dostęp do ewentualnych zmian w wymaganiach prawnych i mogą zawczasu reagować, np. starając się o nowe świadectwo, jeśli wprowadzili duże modyfikacje w obiekcie. Poprawnie uzupełnione dane w centralnym rejestrze zdecydowanie usprawniają wszelkie formalności związane z transakcjami lub modernizacjami.


Jak przebiega procedura wpisu do wykazu i jakie formalności są konieczne?

Aby uzyskać wpis do wykazu w centralnym rejestrze, trzeba złożyć odpowiedni wniosek o wpis do wykazu – to formalne zgłoszenie chęci wykonywania zawodu audytora lub kontrolera systemu ogrzewania i klimatyzacji. Ministerstwo rozwoju i technologii weryfikuje kompletność dokumentacji, a następnie podejmuje decyzję.

  1. Chwilą wpisania do wykazu otrzymasz – na wskazany we wniosku adres poczty elektronicznej – stosowne powiadomienie o przyjęciu.
  2. Jeśli wystąpią braki, możliwa jest odmowie wpisu do wykazu, co wyrażone zostaje w formie decyzji administracyjnej.
  3. Gdy wszystko jest w porządku, minister rozwoju i technologii (lub w imieniu ministra odpowiedni organ) wpisze cię do wykazu osób i dzięki temu możesz legalnie sporządzić świadectwo lub wykonywać audytów energetycznych w kontekście danych wynikających z metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku.

Co istotne, sam wpis to nie jedyna formalność – w trakcie realizacji swojego zawodu trzeba przestrzegać pewnych standardów. Należy terminowo aktualizować wiedzę, stosować się do zmian w przepisach (np. 4 ustawy) i dbać o to, by wszystkie działania, łącznie z digitalizacją dokumentów w rejestrze, były realizowane zgodnie z prawem.


Jakie są praktyczne korzyści płynące z centralnego rejestru?

  1. Zwiększenie przejrzystości rynku nieruchomości
    Obecność świadectw charakterystyki energetycznej wydanych w jednym, uporządkowanym rejestrze świadectw przekłada się na łatwiejsze porównywanie ofert i lepszą ochronę interesów nabywców oraz najemców.
  2. Bezproblemowy przebieg transakcji
    Podobnie jak przy obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, przejrzyste reguły gry sprzyjają bezpieczeństwu. Można szybko zweryfikować danych ze świadectwa, co zmniejsza ryzyko nieporozumień.
  3. Uproszczenie formalności
    Cyfrowy charakter systemu umożliwia pobrać potrzebne zaświadczenia, a także zapewnia dostęp online do centralnego rejestru praktycznie z każdego miejsca, pod warunkiem posiadania loginu i hasła.
  4. Wspomaganie działań proekologicznych
    Zgromadzone w rejestrze materiały pozwalają ministerstwu lepiej planować i wdrażać polityki energetycznej, w tym wspierać inwestycje w systemy ogrzewania i klimatyzacji o wysokiej efektywności czy w odnawialne źródła energii.
  5. Komfort i oszczędności
    Dla właścicieli budynku, regularne kontrole i aktualizowanie świadectw oznaczają realne korzyści finansowe (mniejsze zużycie energii) i lepsze warunki użytkowania (np. stabilna temperatura, wyższa jakość powietrza).

Co warto zapamiętać?

Podsumowując, świadectwo charakterystyki energetycznej to nie tylko formalność wymagana przez ustawy o charakterystyce energetycznej budynków (w tym przez wspomnianą ustawę z 29 sierpnia 2014 r. i nowelizację z 28 kwietnia 2023 r.), ale i dokument, który niesie wiele korzyści dla wszystkich stron transakcji na rynku nieruchomości. Centralny rejestr charakterystyki energetycznej budynków umożliwia szybkie sprawdzenie wiarygodności danych, a także ułatwia pracę osób uprawnionych do sporządzania świadectw, jak i osób uprawnionych do kontroli systemu ogrzewania i klimatyzacji.

Dostępność cyfrowa rejestru, łatwość przeprowadzania analiz i jednoznaczność przepisów sprzyjają rozwojowi zrównoważonego budownictwa w Polsce. Inwestorzy, chcąc zadbać o efektywność i wartość swojej nieruchomości, coraz częściej podejmują się modernizacji opłacalnych z perspektywy kosztów eksploatacji. Jeżeli planujesz zakup, sprzedaż lub wynajem, a nie masz jeszcze ważnego świadectwa, potrzebujesz świadectwa energetycznego sporządzonego przez certyfikowanego specjalistę.

Warto również pamiętać o tym, że metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku stale się udoskonala, co wpływa na rosnące znaczenie audytów i kontroli. Dzięki systemowi, który jest częścią centralnego rejestru charakterystyki energetycznej, można na bieżąco monitorować stan rzeczy i dbać o aktualność dokumentów. Gdy nadejdzie konieczność wymiany systemu grzewczego lub chłodzącego, można liczyć na przejrzystą procedurę potwierdzającą korzyści takiej inwestycji.

Dbanie o stan w rejestrze i wpis do wykazu osób uprawnionych to także odpowiedzialność społeczna – im więcej budynków spełnia wysokie standardy efektywności energetycznej budynków w Polsce, tym bardziej ograniczamy emisję CO₂ i zmniejszamy obciążenie środowiska naturalnego. Z kolei przejrzystość w rejestru świadectw wpływa pozytywnie na bezpieczeństwo uczestników rynku.

Ostatecznie, uzyskanie oraz utrzymanie nowe świadectwo we właściwym stanie, terminie i formie stanowi świadectwo nie tylko formalnego posłuszeństwa przepisom, ale i realnego zaangażowania w gospodarkę niskoemisyjną. Dlatego, jeśli potrzebujesz świadectwa energetycznego, bądź chcesz się dowiedzieć więcej o możliwościach optymalizacji energetycznej swojej nieruchomości, warto skorzystać z pomocy osób profesjonalnie zajmujących się audytów energetycznych oraz pamiętać o zintegrowanym i łatwo dostępnym centralnym rejestrze świadectw charakterystyki energetycznej.

Dodaj komentarz